Szczęśniak: W szwedzkim stylu
SZCZĘŚNIAK Pojazdy Specjalne to rodzinna firma z polskim kapitałem, która w bieżącym roku obchodzi jubileusz 30-lecia. Obecnie największą produkowaną przez nią grupą pojazdów są samochody pożarnicze. Trafiają do ponad 30 krajów na czterech kontynentach. Eksport stanowi 30% całej corocznej produkcji. Dynamicznie rozwijającym się rynkiem, na który coraz częściej trafiają pojazdy bielskiej firmy, jest Szwecja. Niedawno pojechał tam kolejny z serii samochodów ratowniczo-gaśniczych zbudowany na podwoziu marki Scania.
Użytkownikiem nowego pojazdu SZCZĘŚNIAK Pojazdy Specjalne z Bielska_Białej są strażacy z jednostki straży pożarnej we Flen (Räddningstjänsten Flen). To niewielka miejscowość w Szwecji, w której mieszka niecałe siedem tysięcy ludzi. Jest położona na południowy zachód od Sztokholmu. Pod zabudowę ciężkiego samochodu ratowniczo-gaśniczego wykorzystano podwozie Scania z kabiną załogową CP 28L. To pojazd kategorii miejskiej BAS-1. Bazą jest dwuosiowe podwozie Scania P450B4X2NB serii XT. Napęd to sześciocylindrowy, rzędowy silnik wysokoprężny z turbodoładowaniem DC13 164 o pojemności 12,7 l o mocy 450 KM (331 kW) przy 1800 obr./min i maksymalnym momencie obrotowym 2350 Nm – jest on dostępny od 900 do 1340 obr./min. Jednostka spełnia normę Euro 6D przez zastosowanie układu SCR.
Napęd na tylną oś przekazywany jest przez 6-stopniową, automatyczną skrzynię biegów Allison Transmission GA 866 z hydrokinetycznym przemiennikiem momentu obrotowego. Do napędu autopompy przy skrzyni biegów zamontowano przystawkę odbioru mocy EG211F. Obydwie osie mają zawieszenie pneumatyczne – przednia z pojedynczymi miechami, tylna również z pojedynczymi, ale też z hydraulicznymi amortyzatorami i regulacją wysokości zawieszenia. Mechanizm różnicowy mostu napędowego wyposażony został w blokadę. Nośność przedniego zawieszenia to 7100 kg, a tylnego 11.500 kg. DMC samochodu wynosi 21.000 kg.
W celu łatwiejszego poruszania się w porze zimowej pod tylnymi kołami (opony zimowe) zamontowano opuszczane pneumatycznie automatyczne łańcuchy OnSpot. Podwozie Scania ma dwuobwodowy, pneumatyczny układ hamulcowy z hamulcami tarczowymi na wszystkich kołach. Po lewej stronie ramy znajdują się aluminiowy zbiornik paliwa o pojemności 200 l i zbiornik AdBlue (47 l).
Kabina Scania dla pięciu
Obszerna, jednomodułowa, odchylana, załogowa, klimatyzowana, czterodrzwiowa kabina Scania typu CP 28L CrewCab ma długość 2920 mm. Ma też dwupunktowe zawieszenie na poduszkach pneumatycznych i elektryczny system odchylania. Przystosowana jest do przewozu pięcioosobowej załogi w układzie 1+1+3. Wejście ułatwiają nisko położone drzwi. Przednie mają dwa stopnie wejściowe z oświetleniem. Natomiast wejście do tylnej części zapewniają rozkładane pneumatycznie aluminiowe stopnie. Przednie fotele (kierowcy i dowódcy) umieszczone zostały na poduszkach powietrznych. W tylnej części umieszczono jedynie trzy pojedyncze siedzenia dla załogi. Aparaty powietrzne wraz z dodatkowymi butlami przewożone są w przedniej, lewej skrytce nadwozia pożarniczego.
W środkowej części kabiny, przed tylnymi fotelami, umieszczono szafki (bar-desk) na sprzęt ochrony osobistej. Każda umożliwia umieszczenie i bezpieczny przewóz hełmu, rękawic, latarki, słuchawek ochronnych i radiotelefonu nasobnego. Dostęp do szafki jest możliwy przez uchylny blat roboczy. Dla zapewnienia bezpieczeństwa załogi, co mocno stawia szwedzka straż pożarna przed firmami zabudowującymi, ograniczono montaż luźnego sprzętu w przestrzeni otwartej w kabinie.
Łączność i widoczność
Kierowca korzysta z elektronicznej tablicy rozdzielczej. Na dodatkowym panelu kontrolno-sterującym wyświetlane są m.in. informacje o parametrach pracy autopompy, zamkniętych żaluzjach czy sterowaniu sygnalizacją świetlną i dźwiękową. W kabinie zamontowano monitor umożliwiający korzystanie z systemu RAKEL. Jest to szwedzki, krajowy system komunikacji cyfrowej używany przez służby ratownicze i inne podmioty w sektorze ochrony ludności, bezpieczeństwa publicznego, ratownictwa medycznego i opieki zdrowotnej.
Poza tym do dyspozycji jest GPS i systemy monitoringu zewnętrznego Sepura SRG3900, Sepura SC2021 oraz Brigade 360 wraz z czujnikami odległości. Po stronie dowódcy zamontowano obrotowy uchwyt zintegrowany z panelem radiotelefonu przewoźnego. Radiotelefony nasobne dla kierowcy i dowódcy umieszczono na tunelu silnika. Poza tym samochód wyposażono w system kamer. Zapewnia on symulowany rzut poziomy pojazdu i jego otoczenia. Umożliwia kierowy stały monitoring przestrzeni wokół pojazdu, przez podgląd na kolorowym ekranie.
Z przodu, pod kabiną w środkowej jej części, umieszczono elektryczną wyciągarkę linową (24 V) Comeup Winch Rhino 15. Wyposażona jest w syntetyczną linę o długości 22 m i średnicy 14 mm o uciągu 6804 kg. Dla zapewnienia bezpieczeństwa wyciągarka została obudowana osłoną wykonaną z materiałów kompozytowych.
Wszystko na właściwym miejscu
Nadwozie pożarnicze to konstrukcja samonośna, obniżana w tylnej części. Jej szkielet wykonano z aluminiowych profili skręcanych, z podwójnym poszyciem i izolacją. Poszycie zewnętrzne to blacha aluminiowa klejona do szkieletu nadwozia. Podstawę wszystkich skrytek sprzętowych zbudowano z blachy nierdzewnej, natomiast ściany wewnętrzne wykonano w technologii X-Ponent, w celu zapewnienia jak największej ergonomii rozmieszczenia sprzętu.
W nadwoziu pożarniczym umieszczono 10 skrytek sprzętowych – po cztery z każdego boku oraz dwie z tyłu. Dwie największe, boczne skrytki po obu stronach zamykane są żaluzjami aluminiowymi z mechanicznym układem ryglującym. Są wyposażone w centralny zamek, skonfigurowany z centralnym zamkiem podwozia. Dla każdego zamknięcia skrytki zastosowano wyłączniki krańcowe włączające oświetlenie skrytek po ich otwarciu i służące do kontroli ich zamknięcia.
Boczne przednie i tylne skrytki zamykane są drzwiami aluminiowymi, a tylne aluminiowymi klapami podnoszonymi do góry. Są one jednocześnie zadaszeniem w czasie opadów, podczas np. zakładania aparatów powietrznych. W ostatniej skrytce po lewej stronie umieszczono tzw. kącik sanitarny.
Wewnętrzne ściany wykonano z perforowanej blachy aluminiowej. Sprzęt, węże i armatura przewożone są na półkach poziomych, wysuwanych pionowych i szufladach. Pod przednimi skrytkami zamontowano dwie niezależnie wysuwane szuflady. Przystosowane są do przewozu np. zużytego sorbentu albo węży po działaniach gaśniczych.
W dolnej części zabudowy pożarniczej (na tylnym zwisie) znajduje się miejsce do przewozu czterech mostków przejazdowych (po dwa z każdej strony). Przewożony jest tam też gumowy próg zwalniający.
„Hydraulika” z podgrzewaniem
Z tyłu, w skrytce po prawej stronie, umieszczono nasady tłoczne i napełniania hydrantowego. Nad nimi, w górnej części, ulokowano zwijadło szybkiego natarcia z napędem elektrycznym i gumowym, lekkim wężem niskociśnieniowym o średnicy 25 mm o długości 80 m, zakończonym prądownicą pistoletową. Samochód pożarniczy jest przygotowany do działań w klimacie skandynawskim, w bardzo dużym zakresie temperatur, od -30°C do 40°C. Wyposażono go w wykonany z kompozytu zbiornik na wodę o pojemności 3000 l umieszczony w środku zabudowy. Ma wewnętrzne falochrony, zawór całkowitego opróżniania, układ odpowietrzający, elektroniczny wskaźnik poziomu napełnienia, a także właz rewizyjny.
Wyjątkowo w tym pojeździe nie ma zbiornika na środek pianotwórczy. W ciężkiej Scanii zastosowano jednozakresową, fińską autopompę Esteri 10-3000. Osiąga ona wydajność 3000 l/min przy ciśnieniu 10 barów. Maksymalne ciśnienie osiągalne na pierwszym stopniu to 17 barów. Korpus autopompy wykonany jest z brązu i ma tzw. płaszcz grzewczy. Takie rozwiązanie pozwala na pracę autopompy nawet przy najniższych temperaturach. Jest ona umiejscowiona w pozycji „mid-ship”, co oznacza centralne miejsce montażu między kabiną, a zabudową. W praktyce oznacza to, że przy zastosowaniu kabiny CP 28L, autopompa częściowo znajduje się pod nią. Centralne umieszczenie autopompy ma na celu m.in. obniżenie poziomu hałasu, na który narażony jest kierowca. Takie rozwiązanie pozwala także na skrócenie wału napędzającego autopompę i daje dużo więcej miejsca w tylnym przedziale.
Wszystkie nasady tłoczne i zasilające wyprowadzone są do tyłu. Dostępne są one na dole tylnej prawej skrytki. Umieszczono tam dwie nasady tłoczne o średnicy 63 mm (SMS) oraz dwie nasady napełniania hydrantowego o średnicy 63 mm (SMS). Nasady tłoczne przystosowane są do wpięcia zasysaczy liniowych z możliwością regulacji stężenia wodnego roztworu środka pianotwórczego w trzech wartościach 1, 3 i 6 %. Takie nietypowe rozwiązanie zapobiega zanieczyszczeniu całego układu wodno-pianowego i autopompy przez środek pianotwórczy i umożliwia jednoczesne podawanie prądu gaśniczego piany i wody z różnych nasad. Standardowym rozwiązaniem w Szwecji, jest dodatkowa nasada o średnicy 38 mm (SMS) pozwalająca podawanie przez nią ciepłej wody, uzyskanej przez kilkuminutową pracę autopompy na podwyższonych obrotach w obiegu zamkniętym. Ciepła woda dostępna jest także w kąciku sanitarnym. Panel sterowania układem wodno-pianowym znajduje się w ostatniej, bocznej skrytce z prawej strony zabudowy.
Na dach wejścia nie ma…
Dla zapewnienia bezpieczeństwa strażaków dach nie został wykonany w formie podestu roboczego. Dlatego też nadwozie pożarnicze nie ma drabinki umożliwiającej wejście na dach i dostęp do przewożonego na nim sprzętu. Na dachu zabudowy przewożone są dwie drabiny aluminiowe i inny sprzęt. Dla łatwego i bezpiecznego korzystania z nich zamontowano na nim trzy elektrycznie sterowane prowadnice Baggio di Sordi model EOS405. Umożliwiają one łatwe opuszczanie i wciąganie na dach drabin i skrzyni na sprzęt. Na pierwszym łożu po lewej stronie umieszczona została czteroelementowa drabina aluminiowa, na środkowym 3-przęsłowa, 12-metrowa drabina aluminiowa z hydraulicznymi podporami, a na prawym łożu aluminiowa skrzynia do przewożenia sprzętu (łopaty, szpadle, sprzęt do dekontaminacji).
W celu zabezpieczenia dachu oraz przewożonego i zamontowanego na nim sprzętu zamontowano w przedniej jego części rozwijaną roletę tablicą ze znakiem ostrzegawczym o wypadku „OLYCKA”. Jest ona tak skonstruowana, że po podniesieniu stanowi tablicę ostrzegawczą. Jest ona uruchamiana i podnoszona elektrycznie. W górnej części tablicy umieszczony jest układ lamp ostrzegawczych – dwie pomarańczowe świecące pulsacyjnie do przodu i dwie czerwone świecące do tyłu, włączane w celu zatrzymania ruchu. Podnoszenie i opuszczanie, a także włączanie świateł następuje przez pilota znajdującego się ostatniej skrytce po prawej stronie lub z kabiny pojazdu.
Paweł Frątczak
Fot. SZCZĘŚNIAK PS
