PREZENTACJE: Z Bielska na Gotlandię
Gotlandia jest największą wyspą Bałtyku należącą do Szwecji. Długa na 125 km i szeroka maksymalnie na 53 km wyspa ma powierzchnię 3160 km2. Jej stolicą jest Visby, które ma 22 tysiące mieszkańców. To właśnie na wyposażenie jednostek straży pożarnych (Räddningstjänsten Gotland) na tej wyspie w najbliższym czasie trafią trzy nowoczesne samochody pożarnicze wyprodukowane przez bielską spółkę SZCZĘŚNIAK POJAZDY SPECJALNE.
Pod pierwszą z trzech zabudów, która trafi niedługo na Gotlandię wykorzystano podwozie Scania z najdłuższą kabiną załogową CP 31L. To samochód ratowniczo-gaśniczy klasy ciężkiej, kategorii miejskiej BAS-4. Jego bazą jest dwuosiowe podwozie Scania P 370 B4x2NB napędzane sześciocylindrowym, rzędowym silnikiem wysokoprężnym z turbodoładowaniem DC13 162 o pojemności 12,7 l i osiągającym maksymalną moc 370 KM (272 kW) przy 1800 obr./min. Maksymalny moment obrotowy wynosi 1900 Nm i dostępny jest w przedziale od 900 do 1340 obr./min. Silnik spełnia normę czystości Euro 6D przez zastosowanie układu SCR.
Automatycznie mobilny
Napęd na oś tylną przekazywany jest przez 6-stopniową, w pełni automatyczną skrzynię biegów z hydrokinetycznym przemiennikiem momentu obrotowego model GA 866. Jest to budowana dla Scanii przekładnia firmy Allison Transmission. Przełożenie przekładni głównej w moście napędowym wynosi 4,88. Oprogramowanie skrzyni biegów przygotowane jest dla pojazdów służb ratowniczych. W celu wyprowadzenia napędu do autopompy pożarniczej przy skrzyni biegów zamontowano jedną przystawkę odbioru mocy EG211F. Obydwie osie pojazdu mają zawieszenie pneumatyczne. Oś przednia ma pojedyncze miechy, tylna także wyposażona jest w zawieszenie pneumatyczne na pojedynczych miechach z hydraulicznymi amortyzatorami oraz z regulacją wysokości zawieszenia.
Mechanizm różnicowy mostu napędowego wyposażony jest w blokadę. Nośność przedniego zawieszenia wynosi 7500 kg, natomiast tylnego to 11.500 kg.
Dopuszczalna masa całkowita pojazdu wynosi 19.000 kg. Z uwagi na występujące na wyspie wyjątkowo trudne warunki atmosferyczne w porze zimowej (intensywne opady śniegu, niska temperatura) pod tylnymi kołami zamontowano opuszczane pneumatycznie automatyczne łańcuchy OnSpot. Wszystkie koła mają obręcze aluminiowe. Podwozie nowej Scanii wyposażone zostało w dwuobwodowy, pneumatyczny układ hamulcowy z hamulcami tarczowymi na wszystkich kołach. Do wspomagania hamowania służy wydechowy hamulec silnikowy, którego maksymalna moc 242 kW osiągana jest przy 2400 obr./min.
Po lewej stronie umieszczono aluminiowy zbiornik paliwa o pojemności 200 l i zbiornik AdBlue mający pojemność 47 l.
Wygoda dla piątki
Samochód ma obszerną, jednomodułową, odchylaną, załogową, klimatyzowaną, czterodrzwiową kabinę Scania typu CP 31L
CrewCab o długości aż 3320 mm. Kabina ma dwupunktowe zawieszenie na poduszkach pneumatycznych i elektryczny system odchylania. Przystosowana jest do przewozu pięcioosobowej załogi w układzie 1+1+3 i nisko położone przednie i tylne drzwi. Przednie mają dwa stopnie wejściowe z oświetleniem. Z kolei wejście członków załogi zapewniają rozkładane automatycznie przy otwieraniu drzwi aluminiowe stopnie. Nową kabinę w stosunku do poprzedniej wyróżnia nie tylko większa przestrzeń, ale również inne drzwi. Jej szerokość to 2490 mm, a długość 3320 mm. Warto w tym miejscu podać, że przestrzeń uzyskana za fotelami kierowcy i dowódcy przewidziana pod zabudowę szafki na uzbrojenie osobiste to 450 mm, a odległość osiągnięta między nią a siedziskami załogi to 800 mm. Daje to użytkownikom maksymalny komfort.
Konstruktorzy projektując nową generację kabin załogowych uzyskali doskonałą widoczność przez zamontowane w niej dużych okien. Aby ułatwić bezpieczne wychodzenie z pojazdu na tylnych drzwiach zamontowano dodatkowe lusterka dla załogi. Nowością w odróżnieniu do poprzedniej serii kabin załogowych jest nie umieszczenie w jednej linii klamek. Klamka tylnych drzwi w odróżnieniu do drzwi przednich została umieszczona bardzo nisko. Fotele kierowcy i dowódcy umieszczono na poduszce powietrznej. W tylnej części załogowej umieszczono trzy pojedyncze siedzenia dla załogi. To zwykłe fotele z oparciem i zagłówkiem. Nie mają w oparciach mocowania aparatów powietrznych. Aparaty przewożone na wysuwanej szufladzie, w tylnej skrytce nadwozia pożarniczego po lewej stronie. Dla zapewnienia bezpieczeństwa wszystkie fotele wyposażone są w pasy bezwładnościowe.
Ciekawym rozwiązaniem jest zabudowanie przed tylnymi fotelami szafek (bar-desk) na sprzęt ochronny strażaków. Każda umożliwia umieszczenie i bezpieczny przewóz hełmu, rękawic ochronnych, latarki, słuchawek ochronnych czy radiotelefonu nasobnego.
Dostęp do szafki jest możliwy przez uchylny blat roboczy. Z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa załogi, o jakie dba szwedzka straż pożarna, ograniczono montaż luźnego sprzętu w przestrzeni otwartej w kabinie.
Na dodatkowym panelu kontrolno-sterującym w kabinie wyświetlane są m.in. informacje o parametrach pracy autopompy, zamkniętych żaluzjach czy sterowaniu sygnalizacją świetlną i dźwiękową pojazdu uprzywilejowanego. Ponadto nad deską rozdzielczą znajduje się wyświetlacz LCD nawigacji GPS z siecią hydrantów. Po stronie dowódcy zamontowano obrotowy uchwyt. Jest on zintegrowany z panelem radiotelefonu przewoźnego. Radiotelefony nasobne dla kierowcy i dowódcy umieszczone są na tunelu silnika. Pojazd wyposażony został system kamer monitorujących. Zapewnia on symulowany rzut poziomy pojazdu i jego otoczenia. Umożliwia kierowy stały monitoring poprzez podgląd na drugim kolorowym monitorze. Obrazy można wybierać także ręcznie za pomocą przycisku wyboru widoku. Istnieje także opcja pełnoekranowa (Full Screen) systemu, która wyświetla pełny widok na całym ekranie wyświetlacza.
Pod kabiną w środkowej części zderzaka umieszczono elektryczną wyciągarkę linową (24 V) WARN Heavy Weight Series M15000. Jej uciąg to 6804 kg. Wyciągarka wyposażona jest w syntetyczną linę o długości 27 m i średnicy 11 mm. Dla zapewnienia bezpieczeństwa wyciągarka została obudowana osłoną wykonaną z materiałów kompozytowych.
Wszystko pod kontrolą
Nadwozie pożarnicze to konstrukcja samonośna. Jej szkielet został wykonany z aluminiowych profili skręcanych, a poszycie zewnętrzne z blach aluminiowych klejonych do niego. Ma 8 skrytek sprzętowych – po trzy z każdego boku oraz dwie z tyłu. Dwie największe skrytki oraz dwie środkowe po lewej i prawej stronie zamykane są żaluzjami aluminiowymi z mechanicznym układem ryglującym. Są one wyposażone w centralny zamek, skonfigurowany z centralnym zamkiem samochodu. Dla każdego zamknięcia skrytki zastosowano wyłączniki krańcowe włączające oświetlenie skrytek po ich otwarciu oraz służące do kontroli zamknięcia.
Boczne skrytki znajdujące się w tylnej części zabudowy zamykane są drzwiami aluminiowymi. Dwie skrytki znajdujące się z tyłu zamykane są aluminiowymi klapami podnoszonymi do góry. Stanowią one jednocześnie zadaszenie w przypadku występowania opadów, podczas np. zakładania aparatów powietrznych. W ostatniej skrytce po lewej stronie umieszczono tzw. kącik sanitarny. Wewnętrzne ściany nadwozia wykonano z perforowanej blachy aluminiowej. Sprzęt, węże i armatura przewożone są na poziomych półkach, wysuwanych pionowych oraz w szufladach. Pod przednimi skrytkami po obu stronach zamontowano dwie niezależnie wysuwane szuflady. Przystosowane są do przewozu np. zużytego sorbentu, albo węży po działaniach gaśniczych. W dolnej części zabudowy pożarniczej (na tylnym zwisie) znajduje się miejsce do przewozu czterech mostków przejazdowych (po dwa z każdej strony) i gumowego progu zwalniającego.
Z tyłu zabudowy, w skrytce po lewej stronie, przewożone są na wysuwanej szufladzie aparaty powietrzne. Nad nimi jest miejsce do przewozu dodatkowych butli na sprężone powietrze. Natomiast w skrytce obok, po prawej stronie w dolnej części, umieszczono nasady tłoczne i napełniania hydrantowego. Nad nimi w górnej części ulokowano zwijadło szybkiego natarcia z napędem elektrycznym i gumowym, lekkim wężem niskociśnieniowym o średnicy 25 mm i długości 40 m, zakończonym prądownicą pistoletową o zmiennym strumieniu.
Pompa w środku, nasady z tyłu
W ciężkim samochodzie ratowniczo-gaśniczym zastosowano jednozakresową, fińską autopompę Esteri 10-3000. Osiąga ona wydajność 3000 l/min przy ciśnieniu 10 barów. Maksymalne ciśnienie osiągalne na pierwszym stopniu to 17 barów. Korpus autopompy wykonany jest z brązu i ma tzw. płaszcz grzewczy. Takie rozwiązanie pozwala na pracę autopompy nawet przy najniższych temperaturach, jakie bardzo często występują w klimacie skandynawskim. Jest ona umiejscowiona w pozycji „mid-ship”, co oznacza centralne miejsce montażu pomiędzy kabiną, a zabudową. W praktyce oznacza to, że przy zastosowanej w tym przypadku dłuższej kabinie CP 31, autopompa w całości znajduje się pod kabiną. Centralne umieszczenie autopompy ma na celu między innymi obniżenie poziomu hałasu, na który narażony jest kierowca. Takie rozwiązanie pozwala także na skrócenie wału napędzającego autopompę i daje dużo więcej miejsca w tylnym przedziale.
Wszystkie nasady tłoczne i zasilające wyprowadzone są do tyłu. Dostępne są one na dole tylnej, prawej skrytki. Umieszczono tam cztery nasady tłoczne o średnicy 63 mm (SMS), dwie nasady napełniania hydrantowego o średnicy 63 mm (SMS) oraz jedną zasilającą do uzupełniania środka pianotwórczego w zbiorniku o średnicy 32 mm (Storz). Nasady tłoczne przystosowane są do podpięcia zasysaczy liniowych z możliwością regulacji stężenia wodnego roztworu środka pianotwórczego w trzech wartościach: 1, 3 i 6%. Takie nietypowe rozwiązanie zapobiega zanieczyszczeniu całego układu wodno-pianowego i autopompy przez środek pianotwórczy oraz umożliwia jednoczesne podawanie prądu gaśniczego piany i wody z różnych nasad.
Standardowym rozwiązaniem w krajach skandynawskich, jest dodatkowa nasada o średnicy 38 mm (SMS) umożliwiająca podanie przez nią uzyskanej ciepłej wody poprzez kilkuminutową pracę autopompy na podwyższonych obrotach w obiegu zamkniętym. Ciepła woda dostępna jest także kąciku sanitarnym. Panel sterowania układem wodno-pianowym umieszczony został ostatniej bocznej skrytce z prawej strony zabudowy. Zapewnia to najwyższy poziom bezpieczeństwa dla kierowcy, gdyż jest on odizolowany od przejeżdżających pojazdów i nie znajduje się blisko węży podłączonych do nasad tłocznych.
5 ton wody
Opisywany samochód wyposażono w wykonany z kompozytu poliestrowo-szklanego zbiornik na wodę o pojemności 5000 l. Umieszczony jest w środkowej części zabudowy. Zbiornik ma wewnętrzne falochrony, zawór całkowitego opróżniania, układ odpowietrzający, elektroniczny wskaźnik poziomu napełnienia, umieszczoną z tyłu nasadę napełniania hydrantowego 63 mm (SMS), a także właz rewizyjny. Zbiornik środka pianotwórczego o pojemności 100 l wydzielono w zbiorniku na wodę i podobnie jak zbiornik na wodę ma wewnętrzne falochrony i jest wykonany z kompozytu poliestrowego (GRP). Wyposażono go w elektryczny wskaźnik poziomu płynu i możliwość napełniania przez znajdującą się z tyłu nasadę 32 mm.
Dla zapewnienia bezpieczeństwa załogi dach nie jest podestem roboczym. Na dachu zabudowy przewożone są dwie drabiny aluminiowe i inny sprzęt. Dla łatwego i bezpiecznego korzystania z nich zamontowano na nim trzy elektrycznie sterowane prowadnice. Umożliwiają one łatwe opuszczanie lub wciąganie drabin i skrzyni na sprzęt. Pilot do sterowania nimi znajduje się w ostatniej, tylnej skrytce na prawym boku zabudowy, zamykanej wąskimi drzwiczkami. Na pierwszym łożu po lewej stronie umieszczona została czteroelementowa drabina aluminiowa, na środkowym 3-przęsłowa, 12-metrowa drabina aluminiowa z hydraulicznymi podporami, a na prawym łożu aluminiowa skrzynia do przewożenia sprzętu (łopaty, szpadle, sprzęt do dekontaminacji).
W przedniej części dachu zabudowy zamontowano rozwijaną elektrycznie tablicę ostrzegawczą typu „roll-up” ze znakiem ostrzegawczym o wypadku. W górnej części tablicy umieszczony jest układ lamp ostrzegawczych – dwie pomarańczowe świecące pulsacyjnie do przodu i dwie czerwone świecące do tyłu, włączane w celu zatrzymania ruchu. Podnoszenie i opuszczanie, a także włączanie świateł następuje z pilota lub z kabiny.
Paweł Frątczak
Fot. Szczęśniak Pojazdy Specjalne