MAN: Specjalista w terenie
Projektując nową generację pojazdów użytkowych, firma MAN postawiła w centrum uwagi kierowcę i realizowane przez niego zadanie transportowe. Efektem tych prac jest paleta pojazdów optymalnie dostosowanych do każdego zadania transportowego, również takiego związanego z poruszaniem się po nieutwardzonych szlakach, czy wręcz w terenie. Mieliśmy okazję sprawdzić takie MAN-y w 13 konfiguracjach podczas jazd na dawnym poligonie NRD-owskiego MSW w Kalinchen nieopodal Berlina.
W przypadku pojazdów eksploatowanych na budowie i pojazdów specjalnych ważnym kryterium jest efektywność, zwłaszcza że pojazdy te często przemieszczają się na nieutwardzonym terenie. Pojazd taki musi być oszczędny i równocześnie bardzo wytrzymały i prosty. W ramach nowej generacji pojazdów ciężarowych MAN w grupie pojazdów ciężkich dostępne są nadal pojazdy MAN TGM i MAN TGS, a także MAN TGX o wielu różnych napędach. Odporna konstrukcja i doskonała kompetencja MAN w zakresie napędu na wszystkie koła przynosi efekty w postaci ponad 50 procentowego udziału w tym segmencie europejskiego rynku. W zależności od specyfiki użytkowania pojazdu, przewoźnicy mogą wybierać między załączanym, a stałym napędem na wszystkie koła.
Zabudowa pojazdu też musi być odpowiednia dla danego zadania transportowego i wykonana na właściwie dobranym podwoziu, wyposażonym w niezbędne przyłącza techniczne i elektroniczne. Dotyczy to wszystkich rodzajów pojazdów – wywrotki trójstronnej, pojazdu hakowego, pojazdu-chłodni, śmieciarki czy transportera drewna. MAN, projektując swoją nową gamę pojazdów, przyjął koncepcję modułową uwzględniającą różne wymagania i zadania poszczególnych działów transportu. Dzięki temu zawsze może zaproponować optymalne rozwiązanie.
Dobrane do zadań
Zachować to, co się sprawdziło, wprowadzić zmiany tam, gdzie warto – definiując tak cel, MAN nawiązuje w swojej nowej generacji pojazdów do znanej systematyki typów pojazdów: ruch dalekobieżny i transport ciężki obsługują nowe pojazdy MAN TGX, które można rozpoznać po szerokich, długich i wysokich kabinach. W nowych pojazdach MAN TGX nadal znajdują zastosowanie trzy typy silników: silnik MAN D38 o dużej mocy do 640 KM, silnik MAN D26 o średniej mocy od 430 KM do 510 KM lub – w lekkich pojazdach dalekobieżnych – silnik MAN D15 o mocy od 330 KM do 400 KM.
Oprócz klasycznych ciągników siodłowych i podwozi 4×2 i 6×2, MAN TGX jest też nadal dostępny w wariantach 6×4 i 8×4, stosowanych na przykład w transporcie ciężkim. Ciągnik siodłowy 4×2 można też zamówić z hydrostatycznym napędem kół przednich MAN HydroDrive, zapewniającym dodatkową trakcję na nieutwardzonym podłożu. Modele MAN TGX obejmują pojazdy o maksymalnej masie dopuszczalnej w przedziale od 18 do 41 ton, w przypadku transportu ciężkiego możliwe są zestawy o maksymalnej masie dopuszczalnej do 250 ton.
Nowy MAN TGS nadal koncentruje się na ciężkich pojazdach budowlanych (i te samochody na pokazach w Kalinchen stanowiły najliczniejszą grupę), transporcie dostawczym i pojazdach komunalnych. Charakteryzuje się wąskimi kabinami, gdyż w typowych obszarach zastosowania ważna jest zarówno niewielka masa własna jak i dobra widoczność nie tylko daleko, alet także blisko kabiny. MAN oferuje TGS-a z silnikami D26 i D15, które obejmują zakres od 330 KM do 510 KM. Także pod względem konfiguracji napędu MAN TGS jest królem wśród lwów z uwagi na największą różnorodność wariantów. Są wśród nich: 4×2 i 6×2 jako ciągniki siodłowe lub podwozia, klasyczne 6×4, 8×2 i 8×4 dla wielu branż oraz pojazdy z napędem na wszystkie koła do jazdy w terenie o konfiguracji 4×4, 6×6, 8×6 lub 8×8. W pojazdach przeznaczonych głównie do jazdy po utwardzonych drogach, wymagających jedynie okazjonalnie dodatkowej trakcji, można połączyć MAN HydroDrive z dwu-, trzy- lub czteroosiowymi MAN TGS. Przy tej liczbie wariantów nowy MAN TGS dostępny jest w przedziale od 18 do 41 ton DMC.
MAN TGL i MAN TGM są w ramach nowej generacji pojazdów dostępne także w lekkim i średnim zakresie tonażu. Do wyboru są cztery nowe wąskie kabiny: krótka, długa, wysoka z jedną leżanką i kabina podwójna. Ta ostatnia stosowana jest na budowie, w zakładach komunalnych oraz w straży pożarnej i służbach ratowniczych. Nowy TGL w wersji z czterocylindrowym silnikiem D08 pokrywa przedział od 7,5 do 12 ton DMC. Jeżeli jego moc w przedziale od 160 do 220 KM jest niewystarczająca, można wyposażyć TGL w sześciocylindrowy silnik D08 o mocy 250 KM.
Przedział mocy w pojazdach MAN TGM z sześciocylindrowym silnikiem D08 wynosi od 250 KM do 320 KM. Zakres tonażu nowego MAN TGM zaczyna się dokładnie tam, gdzie kończy się zakres MAN TGL i wynosi 12, 15, 18 i 26 ton DMC. MAN TGL dostępny jest wyłącznie w wersjach 4×2, natomiast MAN TGM oferowany jest także w konfiguracjach osi 6×2, 6×4 i 4×4, dzięki czemu jest interesującym rozwiązaniem nie tylko dla średniociężkiego transportu dostawczego w ruchu regionalnym i logistyki miejskiej, lecz także dla wielu zastosowań w budownictwie, służbach komunalnych i straży pożarnej.
Kabina na miarę potrzeb
W branży budowlanej, ruchu dostawczym w miastach lub w transporcie cystern i silosów ważna jest optymalna przejrzystość i mała masa własna. Duże znaczenie ma komfort i ergonomia przy wchodzeniu i wychodzeniu z pojazdu podczas częstych postojów przy realizacji dostaw. Specjalnie dla tych wymagań MAN zaprojektował wąskie kabiny o szerokości 2,24 m, przeznaczone do pojazdów typu TGL, TGM i TGS. Kompaktowa konstrukcja kabin zapewnia kierowcy optymalne pole widzenia podczas manewrowania, także na niewielkiej powierzchni. Jednocześnie pod względem ergonomicznej obsługi i komfortu na stanowisku pracy w niczym nie ustępują one kabinom pojazdów kursujących na długich trasach.
Kabina FM o szerokości 2,24 m spełnia oczekiwania w zakresie niewielkiej masy i kompaktowej konstrukcji, uwzględniając jednak przy takiej samej długości i wysokim dachu jak w kabinie GM wysokie wymagania dotyczące komfortu podczas odpoczynku i spania. Dzienna szoferka NN jest w nowych pojazdach MAN TGS podobnie, jak dotychczas, najczęściej wybieranym wariantem. Typowym przykładem jej zastosowania w branży budowlanej są pojazdy z zabudową wywrotki i betonomieszarki. Mimo kompaktowej długości wynoszącej 1,88 m zapewnia ona wystarczająco dużo miejsca za siedzeniami na umieszczenie odzieży roboczej i narzędzi. Opcjonalne wejście budowlane ze stopniem nad lewym kołem i uchwytem na dachu umożliwia bezpieczną i wygodną kontrolę skrzyni ładunkowej za kabiną. Te wytrzymałe kabiny dla branży budowlanej na podwoziach w wersji średniowysokiej lub wysokiej mają trzyczęściowy zderzak. W przypadku poważniejszego uszkodzenia w wyniku zderzenia można niezależnie wymienić poszczególne elementy zderzaka. Specyfika pracy na budowie została uwzględniona także przy projektowaniu wejść, w których najniższe, elastycznie zamontowane stopnie są odporne na silniejsze uderzenia.
Dla pojazdów TGL i TGM została przygotowana kabina CC o zewnętrznej szerokości 2,24 m i wysokości 1,62 m. Mimo kompaktowej konstrukcji ma ona taki sam, wysoki poziom pod względem ergonomii stanowiska pracy i wygody obsługi, co inne kabiny MAN-ów. Nisko umieszczone wejście i szeroko otwierające się drzwi ucieszą każdego kierowcę samochodu dostawczego, budowlanego lub komunalnego.
Kabina podwójna jest najdłuższą kabiną w ramach nowej generacji pojazdów ciężarowych MAN, zapewniając przede wszystkim dużo miejsca dla dodatkowych pasażerów. Jest to czterodrzwiowa kabina oznaczona symbolem DN, wyposażona w wygodną ławę z czterema siedzeniami oraz w dwa lub trzy siedzenia z przodu, oferując dużo miejsca nawet dla siedmiu osób wraz ze sprzętem roboczym. Sprzęt można umieścić, np. w dużym schowku pod tylną ławą. Kabina podwójna jest zatem optymalnym rozwiązaniem dla małych firm wykonawczych, gmin i służb ratowniczych.
Wśród bogatego wyposażenia wszystkich kabin znajduje się także jednostka z klawiszami MAN EasyControl, zlokalizowana w dolnej części drzwi od strony kierowcy. Umożliwia ona włączanie i wyłączanie świateł ostrzegawczych po opuszczeniu pojazdu, a także zamykanie szyberdachu, włączanie reflektorów roboczych i włączenie silnika w celu uruchomienia wywrotki. W zależności od sposobu użytkowania pojazdu, klient może zamówić klawisze, które zostaną w serwisie zaprogramowane zgodnie z jego życzeniem, lub skorzystać ze specjalnie dostosowanych i fabrycznie skonfigurowanych klawiszy.
Na żądanie lub na stałe
W przypadku pojazdów eksploatowanych głównie na drogach i jedynie sporadycznego zapotrzebowania na trakcję zalecany jest załączany hydrostatyczny napęd na przednie koła MAN HydroDrive. Rozwiązanie to zapewnia dodatkowe obciążenie użytkowe na poziomie 400 do 750 kg w porównaniu do załączanego mechanicznego napędu na wszystkie koła. Napęd ten jest natomiast wskazany w pojazdach przeznaczonych do okazjonalnych, ale dłuższych przejazdów w trudnym terenie, przy dużym zapotrzebowaniu na trakcję. Trzeci poziom, czyli stały napęd na wszystkie koła osi przednich z podłużną przekładnią wyrównawczą, jest właściwą opcją w przypadku częstego i dużego zapotrzebowania na trakcję. Dotyczy to długich tras na stosunkowo płaskich powierzchniach, ale przy silnie zmieniających się warunkach przyczepności podłoża, np. w ramach zimowego utrzymania dróg.
Napędy na wszystkie koła wyposażone w oprogramowanie skrzyni biegów MAN TipMatic Offroad zapewniające wysokie obroty i minimalne przerwy trakcji w pełni ukazują swój potencjał poza utwardzonymi drogami. Dostępny w oprogramowaniu tryb „wybujania” przydaje się w trudnych sytuacjach. Przy niskich i średnich prędkościach maksymalną sprawność hamowania przy niewielkim ścieraniu hamulców zapewnia MAN PriTarder, a specjalny hamulec do jazdy pod górę umożliwia podjazd nawet na trudnych, wymagających wzniesieniach. Układ ABS z załączanym systemem jazdy w terenie gwarantuje bezpieczne hamowanie na luźnym podłożu. W pojazdach MAN z napędem na wszystkie koła dostępny jest także elektroniczny układ stabilizacji toru jazdy (ESP).
(rum)
Fot. Sławomir Rummel
(Do samochodów widocznych w tym artykule będziemy wracać w następnych wydaniach.)