E-TOLL: List otwarty do premiera Mateusza Morawieckiego ws. czasowego zawieszenia e-TOLL

LIST OTWARTY

Sygnatariuszy Forum Transportu Drogowego do Mateusza Morawieckiego, Prezesa Rady Ministrów

Szanowny Panie Premierze,
Nowy System Poboru Opłat Drogowych e-TOLL to pułapka, w którą wpadną 1 października br. tysiące polskich i zagranicznych przewoźników i kierowców. System nie jest gotowy do pełnego wdrożenia i przejęcia obsługi systemu opłat drogowych od systemu ViaTOLL.

W ocenie użytkowników nowego systemu jest on w początkowej fazie testów przeprowadzanych „na żywym organizmie”, a część jego podstawowych funkcjonalności nie została dotychczas w ogóle udostępniona użytkownikom systemu.

Ponadto brakuje urządzeń pokładowych, za pomocą których można uiszczać opłatę za przejazd. Na stronach internetowych Ministerstwa Finansów przedstawiona jest lista operatorów OBU/ZSL dopuszczonych do systemu e-TOLL, ale podmioty komercyjne nie dysponują wystarczającą liczbą tych urządzeń. To problem, na który zwracają uwagę nie tylko polscy, lecz także zagraniczni przewoźnicy. Tymczasem, zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych, w sytuacji niewystarczającej dostępności liczby urządzeń pokładowych, szef KAS miał zapewnić ich dostępność. Kiedy zatem ten obowiązek prawny zostanie zrealizowany, skoro do wygaszenia starego systemu pozostały zaledwie dwa dni!

Zwracamy uwagę, że do dziś zarejestrowało się w nowym systemie e-TOLL zaledwie kilka procent potencjalnych użytkowników. Do organizacji przewoźników drogowych napływają masowo sygnały o trudnościach w procesie rejestrowania się kolejnych użytkowników, jak również o innych zakłóceniach działania systemu. OBU – czyli podstawowe urządzenie służące do naliczania opłat w profesjonalnym transporcie drogowym – nie jest dostępne na rynku. Twórcy systemu uparcie promują korzystanie z aplikacji w telefonach komórkowych, mimo że przedstawiciele przewoźników podczas wszystkich spotkań z Krajową Administracją Skarbową tłumaczyli, że jest to rozwiązanie złe, a nawet niebezpieczne. Dotychczasowe opinie osób, które zdecydowały się na zainstalowanie tej aplikacji są jednoznacznie krytyczne, pomimo iż większość jej dotychczasowych użytkowników to właściciele samochodów osobowych, którzy korzystają z niej na krótkich odcinkach płatnych autostrad. 

Zmuszanie tak wielkiej rzeszy użytkowników dróg do łamania przepisów ruchu drogowego i ciągłego korzystania ze smartfona w czasie jazdy może prowadzić do zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym i do wielu ludzkich nieszczęść.

Korzystanie z e-TOLL w trybie odroczonej płatności za pośrednictwem systemu kart flotowych zostało przekazane jednemu podmiotowi, co musiało doprowadzić i doprowadziło do monopolizacji, a w konsekwencji niekorzystnych zjawisk dla użytkowników. W efekcie bardzo powszechnie wykorzystywany zarówno w dotychczasowym systemie viaTOLL jak i w innych systemach opłat drogowych w Europie kanał płatności odroczonych za pośrednictwem operatorów kart flotowych jest do tej pory niedrożny. Dodatkowo nie można również zasilać kont przedpłaconych w systemie e-TOLL kartami flotowymi w Miejscach Obsługi Klienta. W komentarzach przewoźników pojawił się gorzko brzmiący pogląd, że jedynym w pełni gotowym do działania elementem e-TOLL jest system kar. Mamy do czynienia z sytuacją kuriozalną. Od 1 października 2021 roku każdy przewoźnik musi wnosić opłaty drogowe za pomocą systemu e-TOLL. Żeby to zrobić musi zarejestrować się w nowym systemie, a rejestracja kuleje, musi także wejść w posiadanie urządzenia gwarantującego dostęp do systemu, jednak dostęp do preferowanych urządzeń OBU jest obecnie w Polsce skrajnie ograniczony. Są natomiast kary pieniężne. Za niewykonanie obowiązku rejestracji w nowym systemie – kara wynosi 1500 zł. W tej samej wysokości jest kara za nieuiszczenie opłaty elektronicznej.

Szanowny Panie Premierze,
Dzisiaj żądamy zawieszenia systemu e-TOLL do czasu osiągnięcia jego pełnej gotowości do wdrożenia, ponieważ aktualnie nie jest on po prostu gotowy do działania.

Forum Transportu Drogowego w stanowisku przyjętym 13 kwietnia 2021 roku krytycznie odniosło się do sposobu wdrażania nowego systemu opłat drogowych e-TOLL. Zwracaliśmy między innymi uwagę na konieczność zapewnienia użytkownikom urządzeń OBU oraz potrzebę uwzględniania przez Krajową Administrację Skarbową wyników konsultacji z naszym środowiskiem. Z pięciu sformułowanych wtedy postulatów cztery nie doczekały się uwzględnienia. Ruszyła jedynie kampania informacyjna, ale zawiera ona przekaz, z którym trudno się utożsamiać.

Nie możemy zgodzić się na to, żeby polscy przewoźnicy drogowi stali się ofiarą niedopasowanej do potrzeb rynku i przez to trudnej do wdrożenia koncepcji. Jeżeli niezdatny do prawidłowego działania system ruszy 1 października, tysiące przewoźników zapłacą kary za nie swoje przewinienia. Zakłócone zostaną łańcuchy dostaw i krytycznie wzrośnie zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Nie zgadzamy się na obarczanie przedsiębiorców odpowiedzialnością za zaniedbania, których nie są sprawcami. To nie my jesteśmy zobowiązani dbać o prawidłowe funkcjonowanie infrastruktury drogowej. Uważamy, że mamy prawo oczekiwać należytych warunków działania dla naszych przedsiębiorstw oraz godziwych, bezpiecznych warunków pracy dla naszych pracowników.

Lista sygnatariuszy obecnych na Forum Transportu Drogowego
w dn. 28 września 2021 r.

• Jan Buczek, Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce
• Robert Hnat, Podkarpackie Stowarzyszenie Przewoźników i Spedytorów Drogowych w Rzeszowie
• Rafał Jańczuk, Polskie Stowarzyszenie Przewoźników Autokarowych
• Marek Kaczyński, Zrzeszenie Przewoźników Drogowych w Ostrołęce
• Franciszek Kowaluk, Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji
• Piotr Litwiński, Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Drogowego
• Dariusz Matulewicz, Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Przewoźników Drogowych
• Aleksander Reisch, Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie Przewoźników Drogowych w Olsztynie
• Karol Rychlik, Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych i Spedytorów “PODLASIE”
• Juliusz Skurewicz, Polska Izba Spedycji i Logistyki
• Józef Stelmachowski, Opolskie Zrzeszenie Przewoźników Drogowych
• Robert Stępień, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Przewoźników i Transportowców RADOM
• Mariusz Szabała, Lubelskie Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych
• Łukasz Twardowski, Stowarzyszenie Przewoźników Krajowych i Międzynarodowych oraz Spedytorów Ziemi Ostrowskiej
• Jerzy Tyczyno, Dolnośląskie Stowarzyszenie Przewoźników Międzynarodowych
• Grzegorz Wieczorek, Stowarzyszenie Przewoźników Drogowych DOLNY ŚLĄSK
• Maciej Wroński, Transport i Logistyka Polska